Οι Σαχραουί στην Αλγερία: Εξόριστοι στην έρημο εδώ και 40 χρόνια

Τμήμα Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Είναι έτσι κι αλλιώς σκληρό να είσαι πρόσφυγας οπουδήποτε στον κόσμο, να ξεριζώνεσαι και να αφήνεις το σπίτι, την οικογένεια και τους φίλους σου πίσω. 

Αλλά μπορείς να φανταστείς πώς είναι να είσαι πρόσφυγας για σχεδόν 40 χρόνια; Τέτοια είναι η περίπτωση των Σαχραουί προσφύγων - μιας από τις παλαιότερες ομάδες προσφύγων στον κόσμο - που άρχισαν να εγκαταλείπουν τις εστίες τους το 1975, όταν κορυφώθηκε απότομα η διαμάχη στη Δυτική Σαχάρα. Οι πρόσφυγες, που ζουν σε πέντε καταυλισμούς στο Τιντούφ της νοτιοδυτικής Αλγερίας, αρνούνται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους μέχρι να δοθεί μια πολιτική λύση στη κρίση - μια λύση που θα περιλαμβάνει δημοψήφισμα με το ερώτημα της αυτοδιάθεσης. Στο μεταξύ, οι πρόσφυγες εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από τη διεθνή βοήθεια που παρέχουν χρηματοδότες, συμπεριλαμβανομένου του τμήματος Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ECHO), αφού έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε άλλους πόρους.

Ζώντας στην έρημο, όπου το κλίμα είναι ακραία αφιλόξενο και οι θερμοκρασίες αγγίζουν τους 50 βαθμούς Κελσίου, οι πρόσφυγες βασίζονται στην επισιτιστική βοήθεια που τους παρέχουν ανθρωπιστικές οργανώσεις οι οποίες συνεργάζονται με τον Ερυθρό Σταυρό Αλγερίας και Δυτικής Σαχάρας και υποστηρίζονται από χρηματοδότες, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Εκτός από την ξηρά τροφή που περιλαμβάνει όσπρια και δημητριακά, την οποία λαμβάνουν από το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών, η χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση μεταφράζεται στη δυνατότητα να προστίθενται στο καλάθι που λαμβάνουν δυο φορές το μήνα οι πρόσφυγες από την ΜΚΟ Oxfam και φρέσκα λαχανικά. H χρηματοδότηση επέτρεψε επίσης την εγκατάσταση μιας αποθήκης-ψυγείου στο Ραμπούνι (διοίκηση).

Κάποιοι από τους πιο ευάλωτους πρόσφυγες παραλαμβάνουν επίσης φρέσκα αυγά, που είναι μια σημαντική πηγή πρωτεϊνών. Βοηθούν επίσης στο υπάρχει κάποια ποικιλία στη διατροφή.

Υπάρχουν υψηλά ποσοστά αναιμίας σε πολλούς πρόσφυγες, καθώς και μη μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως ο διαβήτης και η υπέρταση. Και μολονότι το παγκόσμιο ποσοστό οξέως υποσιτισμού στα παιδιά κάτω των πέντε ετών έχει βελτιωθεί, τα επίπεδα παραμένουν ανησυχητικά.

Μόνο ένας από τους καταυλισμούς του Τιντούφ έχει πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια, κάτι που κάνει την αποθήκευση των τροφίμων πραγματική πρόκληση. Και πολλά σπίτια δεν μπορούν να αποκτήσουν ψυγεία ακόμα κι αν συνδεθούν στο ηλεκτρικό δίκτυο.

Μια ιδέα που υλοποίησε η πρόσφυγας Νουάρα Μοχάμεντ Μπαρέκ, δοκιμάζεται τώρα πιλοτικά σε μερικά νοικοκυριά από την Oxfam. Στα αραβικά λέγεται ζηρ, ή ψυγείο "δοχείο μέσα σε δοχείο". Στο κενό ανάμεσα στα δυο πήλινα δοχεία διαφορετικού μεγέθους, τοποθετείται νερό και άμμος που λειτουργεί ως θερμομόνωση για τα νωπά τρόφιμα του εσωτερικού δοχείου, διατηρώντας τα φρέσκα για περισσότερο καιρό.

Μια άλλη βασική προτεραιότητα είναι να έχουν οι οικογένειες πρόσβαση σε νερό. Μολονότι στους περισσότερους καταυλισμούς διατίθεται τώρα νερό από το σύστημα σωληνώσεων, τα βυτία είναι απαραίτητα για τη διανομή νερού στον καταυλισμό Λαγιούν και σε κάποιες άλλες περιοχές και δομές σε άλλους καταυλισμούς που δεν μπορούν να συνδεθούν στο δίκτυο.

Η χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιείται επίσης, μέσω του Ισπανικού Ερυθρού Σταυρού και της Medico International, για να εξασφαλίσει την εγκατάσταση δομών υγιεινής σε κέντρα υγείας και νοσοκομεία, εκστρατείες ενημέρωσης και την προμήθεια βασικών φαρμάκων.

Τα μηχανολογικά συνεργεία που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ζωτικής σημασίας για τη συντήρηση των φορτηγών που μεταφέρουν νερό και άλλα είδη, καθώς επίσης και των ασθενοφόρων και απορριματοφόρων.  Η δυσπρόσιτη τοποθεσία των καταυλισμών και η απόλυτη εξάρτηση των προσφύγων από την επισιτιστική βοήθεια συνεπάγονται την ανάγκη τεράστιας υλικοτεχνικής υποδομής.

 

Όταν μια αποστολή του τμήματος Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισκέφτηκε πρόσφατα τους καταυλισμούς, οι νέοι τους μίλησαν για την απογοήτευσή τους από το πολιτικό αδιέξοδο, για την απουσία οικονομικών ευκαιριών και τις περιορισμένες δυνατότητες που διαθέτουν να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητες που ενδεχομένως ανέπτυξαν με τις σπουδές τους στο εξωτερικό.

Οι πρόσφυγες ποτέ δεν πίστεψαν ότι θα περνούσαν τόσα χρόνια στους καταυλισμούς, τους οποίους θεωρούσαν μια προσωρινή λύση. Τώρα μια τρίτη γενιά έχει γεννηθεί και έχει ανατραφεί στην έρημο. Η ανησυχία είναι ότι θα μεγαλώσουν ως "χαμένη γενιά" με λίγη ελπίδα για το μέλλον και ότι η δυσαρέσκειά τους με το κατεστημένο ίσως τους αναγκάσει να ακολουθήσουν ένα πιο ριζοσπαστικό δρόμο στη διεκδίκηση της αλλαγής. 

http://ec.europa.eu/echo/field-blogs/photos/algeria-sahrawis-exiled-desert-40-years_en