Διδάσκοντας και μαθαίνοντας

Είμαι εδώ ως δασκάλα αγγλικών, αλλά έχω τόσα να μάθω! Για το πώς να διδάξω σε αυτό το περιβάλλον. Και για το πώς να επιβιώσω τόσο μακριά από τις ανέσεις μου.

Έμεινα για λίγο μακριά απ’το μπλογκ. Πρώτον, γιατί ήμουν άρρωστη για καμιά δυο βδομάδες: όπως δεν είναι καλό να παίρνεις μια απόφαση όταν είσαι θυμωμένος, έτσι αποφάσισα κι ότι δεν είναι καλή ιδέα να γράφεις όταν είσαι άρρωστη. Θα μπορούσα να γράψω μόνο μια ασυνάρτητη συλλογή όλων αυτών που ήταν επώδυνα δύσκολο να διαχειριστώ όσο ήμουν άρρωστη. Αυτών που σύντομα θα ξεχνούσα μόλις γινόμουν καλύτερα. Και ήδη τα έχω ξεχάσει.

Δεύτερον, το κοινωνικό μου σχόλιο για τη ζωή εδώ γίνεται ολοένα και δυσκολότερο να το αναπτύξω σε περισσότερο από περιστασιακές φράσεις καθώς είναι πια ο τρόπος ζωής μου και οι άνθρωποι με τους οποίους ζω είναι η θετή οικογένειά μου. Το να γράφω για τη ζωή εδώ το αισθάνομαι όλο και λιγότερο εξωτικό. Αυτό ίσως ήταν περισσότερο εμφανές στο πραγματιστικό βίντεο ξενάγησης του σπιτιού που ανέβασα στο Facebook αυτή την εβδομάδα. Είναι τόσα πολλά τα στοιχεία της εδώ ζωής μου που πλέον θεωρώ εντελώς φυσιολογικά.

Και είναι εντυπωσιακό πώς το σώμα μου έμαθε να τα βγάζει πέρα με αυτό το περιβάλλον για να εξασφαλίσει αυτή την κανονικότητα. Η πλάτη μου δεν πονάει πια όταν σηκώνομαι από το κομμάτι αφρολέξ όπου κοιμάμαι, αυτό που ονομάζουμε στρώμα (καθώς είμαι η μόνη στην οικογένεια των οκτώ που έχει τέτοιο, βγάζω με ευγνωμοσύνη το σκασμό). Τα γόνατά μου προσαρμόστηκαν στο σταυροπόδι. Οι γοφοί μου τώρα (σε γενικές γραμμές) μάλλον λατρεύουν παρά σιχαίνονται όλο αυτό το οκλαδόν. Οι πατούσες μου είναι λιγουλάκι πιο απαλές από ότι πριν μια βδομάδα και το δέρμα μου γενικά προσαρμόζεται στη ζωή χωρίς πολύ ενυδατικό. Μπορώ μάλιστα να πω, επιτέλους, ότι η πέψη μου κάνει θραύση. Το ανθρώπινο σώμα τα σπάει!

Αν και έχω να μάθω πολλά ως δασκάλα σε αυτό το περιβάλλον, αυτά δεν έχουν σχέση με τα αγγλικά. Ευτυχώς αυτό το έχω εξασφαλισμένο. Ο σχολαστικός με τη γραμματική εαυτός μου αρέσκεται να βρίσκει διάφορους τρόπους για να τονίσει τις όμορφες εκκεντρικότητες της υπέροχης γλώσσας μου στους μαθητές μας. Ο εραστής της προφοράς και της μίμησης νοστιμίζει τους νέους ήχους που μπορώ να διδάξω στα παιδιά καθώς ανακαλύπτουμε μαζί όλα τα περίεργα και θαυμάσια ακούσματα που έχει να προσφέρει η αγγλική γλώσσα. Και μολονότι δεν είμαι εκπαιδευμένη δασκάλα, είτε στη διδασκαλία της αγγλικής ως ξένης γλώσσας είτε σε οτιδήποτε άλλο, τα χρόνια που δούλεψα μέσα ή γύρω στην εκπαίδευση και τους νέους ανθρώπους με βοήθησαν να τα καταφέρω καλά με τα περισσότερα από όσα κλήθηκα να αντιμετωπίσω... τα περισσότερα.

Πίσω στα βασικά και στις κιμωλίες

Δυο φορές την εβδομάδα, διδάσκω το πρωί κάποιους ενήλικες, ως μέρος ενός προγράμματος δυο Αμερικανών εθελοντών. Αυτό το ζευγάρι έχει εν πολλοίς εγκαταλείψει τη ζωή του ερχόμενο εδώ κάθε χρόνο για δυο τρίμηνες περιόδους για να διδάξουν αγγλικά. Η δέσμευσή τους είναι συγκλονιστική και η αφοσίωσή τους στους μαθητές τους κάτι από το οποίο σίγουρα παίρνω μαθήματα. Και η ζήλια μου για τις ανέσεις που κατάφεραν να προσθέσουν στο εδώ σπίτι τους είναι επίσης έντονη (τραπέζι και καθίσματα, λεκάνη τουαλέτας και βρύση με κοπάνα όπου μπορείς να πλύνεις τα χέρια σου. Η τόση πολυτέλεια μου έφερε δάκρυα στα μάτια... για να μην αρχίσω να περιγράφω τα συναισθήματά μου για το τσάι χωρίς ζάχαρη που ήπια τις προάλλες όταν πήγα στο σπίτι τους για φαγητόⁱ).

Πού είχα μείνει; Α ναι, στη διδασκαλία. Βασικά, προσθέτω μερικές λέξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο σε αυτά που μαθαίνει η ομάδα ενηλίκων από τα αμερικάνικα βιβλία (το φθινόπωροⁱⁱ εξάλλου είναι αγαπημένη μου εποχή και φοράω τα pants μου μέσα από το παντελόνι μουⁱⁱⁱ) και προσφέρω την ελαφρώς απαλότερη χροιά μου στα σύμφωνα.

Με τους ενήλικες, μπορείς να ακολουθήσεις ένα εγχειρίδιο και μολονότι πολλά από όσα μαθαίνουν στις σελίδες του είναι έξω από την κοσμοθεωρία των σπουδαστών εδώ, μπορούν να κατανοήσουν τις αντιλήψεις και τις ιδέες ενός διαφορετικού τρόπου ζωής κάπου αλλού. Κάποια από τα θέματα των βιβλίων μπορεί να φαίνονται μάταια σε μια ομάδα εκ γενετής προσφύγων που επιβιώνει με τις ελεημοσύνες άλλων κυβερνήσεων του κόσμου και υπηρεσιών του ΟΗΕ και που έχουν πολύ περιορισμένες ευκαιρίες για επαγγελματική σταδιοδρομία. Αλλά η θέληση των σπουδαστών να μάθουν αγγλικά για να βελτιώσουν ή να προσθέσουν έστω ένα κάτι στις ζωές τους, είναι ενθαρρυντική. Για μένα, αυτό είναι ακόμα πιο έντονο όταν ξέρω ότι πολλές από τις γυναίκες ξυπνούν πολύ νωρίτερα από την ώρα του μαθήματος για να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού που θα έκαναν αν δεν έρχονταν στο μάθημα. Κι όταν ξέρεις ότι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, εντυπωσιάζεσαι ακόμα περισσότερο από την αποφασιστικότητά τους.

Η μεγάλη μας τάξη των αγγλικών

Το βασικό μου πρόγραμμα εδώ ωστόσο, και το αγαπημένο μου μέρος της ημέρας, είναι η δουλειά που κάνω με τα παιδιά που, τελειώνοντας το υποχρεωτικό απογευματινό τους σχολείο, έρχονται να κάνουν αγγλικά και μουσική με εμένα και τρεις ντόπιες δασκάλες. Εντάξει, δεν έγινα ξαφνικά μουσικός απ’ το πουθενά. Ευτυχώς οι συναδέλφισσές μου εκπαιδεύτηκαν στη μέθοδο του Stave House που προσφέρει έναν εύκολο και ευχάριστο τρόπο να διαβάζουν και να παίζουν μουσική τα μικρά παιδιά. Το πρόγραμμα τρέχει ενάμιση χρόνο τώρα εδώ, στον καταυλισμό του Μπουζντούρ, όπως το ξεκίνησε ένας πραγματικά υπέροχος άνθρωπος που έχω την τύχη να έχω φίλη και το υποστήριξε μια ιδιαιτέρως σεβαστή εδώ στους καταυλισμούς οργάνωση (η Sandblast που πραγματοποιεί πολλά διαφορετικά προγράμματα σε αυτούς τους προσφυγικούς καταυλισμούς εδώ και πολλά χρόνια). Η δουλειά χαίρει του σεβασμού του σχολείου και οι καλοί βαθμοί των μαθητών ηχεί σα μουσική στα αυτιά μας. Έχουμε μια ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα και μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα καθισμένοι σε κύκλο στο πάτωμα ή περπατώντας γύρω στο χώρο ενσαρκώνοντας τις λέξεις, απ’ ότι σε οποιαδήποτε από τις κανονικές αίθουσες του σχολείου. Υπάρχουν δυο τάξεις και τα μεγαλύτερα παιδιά (κυρίως εννιά και δέκα χρονών) κάνουν εντατικά μαθήματα αγγλικών με εμένα, όσο η δασκάλα τους λείπει με άδεια μητρότητας, ενώ τα μικρότερα (εφτά και οχτώ χρονών) έχουν εμένα για τα ξεκαρδιστικά αρχάρια αγγλικά και τις ντόπιες δασκάλες τους για να διασκεδάζουν με τη μουσική εκπαίδευση. (Αν ενδιαφέρεστε να “υιοθετήσετε” ένα Σαχράουι παιδάκι για να συμμετέχει σε αυτό το πρόγραμμα, δείτε περισσότερα εδώ^iv) 

Το να διδάσκω νέους ανθρώπους είναι χαρά και προνόμιο. Φυσικά υπάρχει και κάποιος εκνευρισμός και είχαμε τα πάνω και τα κάτω μας αυτές τις οχτώ εβδομάδες διδασκαλίας. Αλλά αυτοί οι νέοι άνθρωποι είναι ατρόμητοι, είναι φιλομαθείς και η ενέργειά τους είναι μεταδοτική. Τα νεαρά μυαλά τους διψάνε για αυτή τη γλώσσα που έχω στην άκρη των χειλιών μου. Τους εξάπτουν οι παράξενοι και θαυμαστοί ήχοι που κάνω με διάφορες λέξεις και με ενθουσιασμό παραμορφώνουν τα στόματά τους σε διάφορα σχήματα καθώς ψάχνουμε τρόπους για να μπορέσουν να μιμηθούν την προφορά μου. Και λατρεύω το ότι οι προφορές τους κάνουν τα “γεια σας” να ακούγονται σα να βγαίνουν από το στόμα της βασίλισσας!

Οι μικρότεροι μαθητές μας ανακαλύπτουν πώς να διαβάζουν μουσική

Πρέπει συνεχώς να προσαρμόζω αυτά που θα δίδασκα, ώστε να ταιριάζουν στον κόσμο τους. Πώς να μιλήσεις για τα διάφορα επαγγέλματα όταν οι γονείς των περισσοτέρων δεν έχουν δουλειά και οι πατεράδες ολονών είναι κατά κανόνα στο στρατό; Πώς να μιλήσεις για τον καιρό όταν υπάρχουν μόνο διάφορες βαθμίδες ζέστης και λιακάδας διαθέσιμες; Για τις εποχές, όταν υπάρχουν μόνο δύο κι αυτές πολύ όμοιες μεταξύ τους; Για το φυσικό κόσμο, όταν υπάρχουν ελάχιστα που μπορούμε να δούμε εδώ κοντά; Για τα μεταφορικά μέσα, όταν πιθανότατα δεν έχουν δει ποτέ τρένο ή πλοίο; Για τα όσα κάναμε το Σαββατοκύριακο, τη στιγμή που οι δραστηριότητες είναι περιορισμένες; Παρόλ’ αυτά, βρίσκουμε δημιουργικούς τρόπους και καταλαβαινόμαστε μέσα από δράσεις και χειρονομίες. Τους έδειξα επίσης μερικές φωτογραφίες με χιόνι και το καταπράσινο χορτάρι της πατρίδας. (Όταν μιλήσαμε για τα μελλοντικά τους όνειρα, ήταν συγκλονιστικό πόσα παιδιά θέλουν να γίνουν δάσκαλοι και γιατροί και ότι μόνο ένας θέλει να γίνει ποδοσφαιριστής).

Το άλλο που αντιμετωπίζω διαρκώς, είναι οι διαφορές ανάμεσα στο εκπαιδευτικό σύστημα που γνωρίζω από το Ηνωμένο Βασίλειο και αυτό που μαθαίνω εδώ. Η διδασκαλία γίνεται γενικά με πολύ παραδοσιακό τρόπο και βασίζεται στην αντιγραφή από τον πίνακα. Οι επικοινωνιακές δεξιότητες των παιδιών είναι ελλιπείς καθώς, φαντάζομαι, δεν κάνουν ποτέ συζήτηση στην τάξη, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό στην εκμάθηση γλώσσας. Το να τους εξηγώ γιατί το να μην ακούν και να φωνάζουν και να χτυπάν το ένα το άλλο είναι πράγματα απαράδεκτα μέσα στην τάξη είναι δύσκολο, τη στιγμή που δεν έχουν λάβει συναισθηματική παιδεία (και που δε μιλώ τη γλώσσα τους). Το ότι είδα παιδιά στην αυλή να τα χτυπάει κάποιος από τους δασκάλους τους με κλόνισε στον πυρήνα της ύπαρξής μου. 

Αναγκάστηκα όμως να ξεχάσω τις περισσότερες από τις αρχές του συστήματος καταλληλότητας εκπαιδευτικών που ήξερα, όταν έφτασα εδώ: όλα τα παιδιά με φιλούν φεύγοντας από την τάξη. Μου λεν ότι είμαι όμορφη, με σφίγγουν στην αγκαλιά τους και τσακώνονται ποιο θα κρατήσει το χέρι μου στον κύκλο.

Δυστυχώς, δε μπορώ να αλλάξω όλο το σύστημα. Δε μπορώ να δώσω στο σχολείο αρκετή χρηματοδότηση για να εξασφαλίσει ότι όλοι οι δάσκαλοι έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και ότι όλες οι τάξεις χρησιμοποιούν ενδιαφέρουσες και διαφορετικές προσεγγίσεις ώστε να καλύπτουν κάθε τύπο μαθητή (γιατί υπάρχουν κάποιοι εξαιρετικοί σωστά εκπαιδευμένοι δάσκαλοι που κάνουν σπουδαία δουλειά). Δεν μπορώ να δώσω σε όλους έμπειρους βοηθούς δασκάλου και δασκάλους ειδικής αγωγής ώστε οι μαθητές με ιδιαίτερες ανάγκες να έχουν τη στήριξη που αξίζουν.

Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι τέσσερις δασκάλες είναι να προσφέρουμε κάθε μέρα στις δυο τάξεις μας από μια ώρα στην οποία μαθαίνουν με διαφορετικό τρόπο, επαινούνται και τιμωρούνται μέσω εξηγήσεων και λογικής συζήτησης. Μου δίνει πολύ μεγάλη χαρά το γεγονός ότι τα παιδιά που ξέρω ότι γενικά θεωρούν το σχολείο βαρετό ή δύσκολο έχουν μαζί μας μια διαφορετική μαθησιακή εμπειρία και απολαμβάνουν την επιπλέον στήριξη που χρειάζονται για όσα δυσκολεύονται να διαχειριστούν.

Και σε αυτό το κομμάτι, όπως και σε πολλές άλλες από τις εμπειρίες μου εδώ, έπρεπε να συμβιβαστώ. Ποτέ δε θα μάθω τα πάντα για αυτό τον τόπο. Δε θα καταλάβω ποτέ γιατί μερικές φορές το σχολείο δεν είναι ανοιχτό την ώρα που έχουμε μάθημα, γιατί άλλαξε το πρόγραμμα χωρίς κανείς να το ξέρει ή να σκεφτεί να με ενημερώσει εγκαίρως. Μόλις έμαθα να το αποδέχομαι. Σταμάτησα να κάνω ερωτήσεις για τις ώρες, τα προγράμματα και το μελλοντικό σχεδιασμό. Όλα θα γίνουν. Πρέπει απλώς να δείξω υπομονή.

Κάποιοι από τους μικρότερους μαθητές μας μαθαίνουν να δίνουν πληροφορίες για τον εαυτό τους

Πάντως αυτή η νέα στάση μου είχε ξεκαρδιστικές επιπτώσεις τις προάλλες. Αποδέχτηκα λοιπόν ότι μπορεί να νιώθω και να δείχνω χάλια, να μην έχω δωμάτιο να κλειδωθώ, ή να κάνω μπάνιο... Ότι θα είμαι αναγκασμένη να βλέπω όλους όσους ζουν μαζί μου και επιπλέον ένα σωρό γείτονες ταυτόχρονα. Αποδέχτηκα ότι έχασα την ανωνυμία μου, αφού τις προάλλες ένας άντρας σταμάτησε με το αυτοκίνητο για να ρωτήσει αν μου πέρασε ο πονόκοιλος (δε μπορώ να πω ότι ξέρω ποιος ήταν)... Όμως, ένα βράδυ που ήμουν ξαπλωμένη με λίγο πυρετό, μια γειτόνισσα που δεν είχα ξανασυναντήσει, μας επισκέφτηκε. Ήρθε καταπάνω μου με ένα μπουκάλι κολόνια και άρχισε να μου τρίβει τα χέρια. Μετά με ανασήκωσε και μου έβγαλε τη ζακέτα για να μπορέσει να με τρίψει στους ώμους και τις μασχάλες. Γούρλωσα τα μάτια και άρχισα να διαμαρτύρομαι. Εκείνη τη στιγμή με γύρισε μπρούμυτα και μου ανέβασε τη μπλούζα για να μου τρίψει την πλάτη. Πριν προλάβω να πω κουβέντα, με είχε ξαναγυρίσει ανάσκελα και μου έτριβε το λαιμό και το θώρακα μέχρι εκεί που έφτανε. Μετά έβαλε τα χέρια κάτω από τη μπλούζα μου και μου έτριψε το στήθος! Με άφησε να κάνω μόνη μου το μέτωπο καθώς, πιστεύω, αυτό θα το θεωρούσε παραβίαση της ιδιωτικότητάς μου!!!

Ακολούθησε πολύ γέλιο όταν της είπα, μεταξύ σοβαρού και αστείου, πόσο καλά θα έπρεπε να γνωρίζω κάποιον υπό φυσιολογικές συνθήκες για να συμβεί κάτι τέτοιο και πόσο είχα νευριάσει που έφευγε πριν προλάβουμε να κάνουμε μια κουβεντούλα. Αλλά έτσι είναι. Μου επιβλήθηκε μια θεραπεία για τον πυρετό χωρίς να ερωτηθώ μήπως έχω 

διαφορετική γνώμη ή αν θα την αποδεχόμουν. Οπότε, το ξεπερνώ.

Και η οικογένειά μου με μαθαίνει. Φαίνεται ότι με καταλαβαίνουν καλύτερα απ’ ότι εγώ τον εαυτό μου και όταν φτάνω στα όρια μου με το φαγητό και τις ίδιες, ίδιες, ίδιες γεύσεις, μου πετάνε την πιο νόστιμη καινούργια συνταγή ή μου αγοράζουν ένα ρόδι και απορώ πώς κάνουν απίστευτα πράγματα με τα ελάχιστα που διαθέτουν. Και τους ξαναερωτεύομαι απ’ την αρχή.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Μετάφραση του https://allthoughtsofallen.wordpress.com/2017/11/11/teaching-and-learning/ από το ditikisahara.blogspot.com

iΟι Σαχράουι πίνουν το τσάι τους παραδοσιακά με πάρα πολλή ζάχαρη, πάρα πολλή όμως, κάτι στο οποίο αναφέρεται η Beccy σε προηγούμενη ανάρτηση

ii Στη Μεγαλή Βρετανία χρησιμοποιείται η λέξη autumn, ενώ στην Αμερική η λέξη fall

iii Η λέξη pants στα αμερικανικά αγγλικά σημαίνει παντελόνι, ενώ στα βρετανικά η ίδια λέξη σημαίνει εσώρουχο

iv Ή επικοινωνήστε μαζί μας στο ditikisahara παπάκι gmail.com

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Έχω την ευτυχία να έχω γνωρίσει προσωπικά τη Beccy μεταξύ άλλων υπέροχων ανθρώπων που αγωνίζονται στο πλευρό των Σαχράουι σε διάφορα επίπεδα και τομείς. Είναι σπουδαία. Αυτό το βλέπετε διαβάζοντας και μόνο αυτό της το κείμενο. Είναι ασύχαστη, πανέξυπνη, πανέμορφη και έχει αφιερώσει τη ζωή της στους ανθρώπους. Στους ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια. Προσφέρει γενναιόδωρα τη βοήθειά της τρέχοντας, γράφοντας, μιλώντας, διδάσκοντας, ξοδεύοντας.

Τους τελευταίους δύο μήνες, άφησε το σπίτι της στο Λονδίνο, τη δουλειά και τη ζωή της και εγκαταστάθηκε στους προσφυγικούς καταυλισμούς των Σαχράουι στην Αλγερία. Αντικαθιστά την επίσης εθελόντρια, επίσης Βρετανή, Βιολέτα, η οποία έχει αναλάβει, παράλληλα με το διδακτορικό της στην εθνομουσικολογία, να προσφέρει στα προσφυγόπουλα μουσική εκπαίδευση και μαθήματα αγγλικών. Η Βιολέτα έγινε πρόσφατα μανούλα κι έτσι η Beccy φρόντισε να καλύψει το κενό που άφησε στην τάξη.

Οι περισσότεροι εθελοντές μένουν σε σπίτια με κάπως περισσότερες ανέσεις που τα μοιράζονται μόνο με άλλους εθελοντές. Η Beccy επέλεξε να φιλοξενηθεί από μια οικογένεια προσφύγων ξεπερνώντας κάθε έννοια εθελοντισμού και αυτοθυσίας. 

That’s Beccy, (one of) my hero(s)!